راهکار هوشمندسازی صنعت پتروشیمی، نفت و گاز
صنعت پتروشیمی یکی از مهمترین و استراتژیک‌ترین صنایع در جهان است که نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی و صنعتی ایفا می‌کند. این صنعت با فرآوری نفت خام و گاز طبیعی، مواد شیمیایی پایه‌ای تولید می‌کند که به‌عنوان مواد اولیه در صنایع مختلفی مانند پلاستیک، الیاف مصنوعی، لاستیک، داروسازی، کشاورزی و حتی صنایع غذایی به کار می‌روند. فرآورده‌های پتروشیمی به دلیل کاربردهای وسیع و متنوع، در زندگی روزمره انسان‌ها نقش مهمی دارند.
تجهیزات و دارایی‌های ثابت در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز، و نگهداری از این دارایی‌ها از مهمترین چالش‌های صنعت نفت و گاز به شمار می‌رود. هزینه‌های نگهداری و تعمیرات این تجهیزات بسیار زیاد است و هرگونه مفقودی یا خرابی این دستگاه‌ها می‌تواند میلیون‌ها دلار خراست به سازمان وارد کند.
توسعه فناوری‌های پیشرفته در صنعت پتروشیمی علاوه‌بر بهبود فرآیندهای تولید و افزایش بهره‌وری، منجر به شکل‌گیری ساز و کار بهینه در نگهداری دارایی‌های فیزیکی سازمان شده است. در ادامه با تکنولوژی‌های مورد استفاده در صنعت پتروشیمی آشنا خواهید شد. اما در ابتدا آمار صنعت پتروشیمی در ایران و چهان را زیر ذره‌بین خواهیم برد.
نگاهی به آمار صنعت پتروشیمی در جهان
نفت و گاز به عنوان اصلی‌ترین منبع سوخت در جهان، تقریبا در همه‌ی صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین جهت صنعت پتروشیمی از تاثیرگذارترین صنایع جهان به‌شمار می‌رود. طبق گزارش منتشر شده از Fortune business insights، ارزش بازار جهانی صنعت پتروشیمی در سال 2023 بیش از 600 میلیون دلار تخمین زده شده‌است. مطابق این آمار این عدد تا سال 2032 به 900 میلیون دلار خواهد رسید.
همین آمار کافی است تا اهمیت و بزرگی این صنعت را در جهان درک کنید. رقابتی که در این صنعت مابین کشورهایی که دارای منابع نفت و گاز هستند بسیار زیاد است و بدون در اختیار داشتن تکنولوژی بروز و فناوری‌های نوین، بدون شک از این رقابت حذف خواهیم شد.
صنعت پتروشیمی در ایران | رقابت با بازار جهانی
صنعت پتروشیمی در ایران، تاریخ طولانی دارد و منابع نفت و گازی که در ایران وجود دارد، همواره توجه ابرقدرت‌های جهانی را به همراه داشته‌است. شاید نقطه عطف این صنعت در ایران، ملی شدن صنعت نفت به دست دکتر مصدق باشد.
در سال‌های بعد از انقلاب، علیرغم تحریم‌ها، تولید محصولات در ایران رشد چشمگیری داشته و طبق آمار، بین سال‌های 2011 تا 2021، تولید این محصولات در ایران با رشد 4 درصدی، به 72 میلیون تن رسیده است. پتروشیمی ماهشهر و بندر عسلویه با تولید بیش از 80 درصد ظرفیت کشور، بزرگترین مراکز پتروشیمی کشور هستند.
اما تحریم‌ها اثر خود را بر فروش نفت خام گذاشته‌است و میزان صادرات ایران در سال 2022 به 12 میلیارد دلار رسید که پایین‌ترین میزان در طی سال‌های اخیر بوده‌است.
همین مقوله گواهی بر الزام استفاده از تکنولوژی‌های نوین به منظور کاهش هزینه‌های این صنعت به منظور افزایش سود هستند.
RFID در صنعت نفت و گاز؛ راهکار هوشمند سازی در پتروشیمی
تکنولوژی RFID (شناسایی از طریق امواج رادیویی) یکی از فناوری‌های پیشرفته است که به طور گسترده در صنعت پتروشیمی به کار می‌رود. این فناوری امکان شناسایی و ردیابی خودکار تجهیزات، مواد و محصولات را بدون نیاز به دید مستقیم، از طریق امواج رادیویی فراهم می‌کند. کاربردهای RFID در صنعت پتروشیمی شامل مدیریت موجودی، ردیابی مواد خام، کنترل دسترسی و ایمنی، و بهبود فرآیندهای لجستیکی و انبارداری است.
استفاده از RFID در مدیریت موجودی و ردیابی مواد، دقت و کارایی را به طور چشمگیری افزایش میدهد. با نصب تگ‌های RFID بر روی مخازن، لوله‌ها و تجهیزات، امکان مانیتورینگ دقیق و لحظه‌ای از وضعیت و مکان آن‌ها فراهم می‌شود. این امر به کاهش خطاها و افزایش سرعت عملیات کمک می‌کند. همچنین، در زمینه ایمنی و کنترل دسترسی، RFID می‌تواند برای شناسایی و کنترل دسترسی افراد به مناطق حساس و خطرناک استفاده شود، که این کار به بهبود امنیت کارگاه‌ها و سایت‌های پتروشیمی منجر می‌شود.
تکنولوژی RFID در بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیکی و انبارداری نیز نقش بسزایی دارد. با استفاده از این فناوری، زمان و هزینه‌های مرتبط با مدیریت انبارها کاهش می‌یابد و دقت در رهگیری مواد و محصولات افزایش می‌یابد. به این ترتیب، RFID به عنوان یک ابزار قدرتمند در بهبود کارایی و ایمنی صنعت پتروشیمی شناخته می‌شود و به روندهای مدرن‌سازی این صنعت کمک شایانی می‌کند.
مزایای استفاده از RFID در صنعت کاشی و سرامیک
به طور کلی، فناوری RFID به عنوان ابزار جمع‌آوری دیتا در صنعت پتروشیمی استفاده می‌شود. دیتای دقیق و لحظه‌ای مهمترین ابزار هر سازمانی در تصمیم‌گیری است؛ حتی سازمان‌هایی که از سیستم ERP استفاده می‌کنند، اگر دیتای لحظه‌ای را در اختیار نداشته‌باشند، تنها ابزار ذخیره اطلاعات در اختیار دارند نه ابزار تحلیل دیتا!!
RFID به عنوان اساسی‌ترین ابزار سیستم اجرایی تولید (MES)، یک مرحله قبل از سامانه ERP قرار می‌گیرد و به عبارتی وظیفه جمع‌آوری دیتای را برعهده دارد. به بیانی دیگر MES مکمل سیستم ERP است که هر کارخانه کاشی ملزم به استفاده از آن است. جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از تکنولوژی RFID تصمیمات سلیقه‌ای و تجربه‌محور را از بین برده و از این پس تصمیمات اساسی سازمان بر اساس دیتای واقعی انجام می‌شود.
از دیگر مزیت‌های استفاده از RFID در صنعت کاشی، می‌توان به افزایش سرعت و دقت در اجرای فرآیندها اشاره کرد. کلیه اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌شود، در دیتابیس ذخیره می‌شود و نتیجه این کار حذف کاغذ از فرآیندها است.
آگاهی لحظه‌ای از وضعیت انبار و پالایشگاه
حذف کاغذ از فرآیندها
ایجاد تفکر سیستمی و حذف تصمیمات سلیقه‌ای
افزایش سرعت فرآیندها
تصمیم‌گیری بر اساس داده
افزایش دقت انجام فرآیند
آشنایی با سخت افزارهای RFID در صنعت پتروشیمی
سخت افزارهای مورد استفاده در فناوری RFID به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود؛ بخش اول لیبل یا تگ RFID است که به محصولات الصاق شده و از این پس هر دارایی یا محصول تولید شده، دارای هویت و شناسه یونیک خواهدبود. بخش دوم سخت افزارهای RFID مورد استفاده در پتروشیمی، قرائتگر یا ریدر RFID است که شامل گیت RFID و ریدر پرتابل RFID (هندهلد) است.
کارکرد سیستم RFID بسیار ساده است؛ در ابتدای امر، تگ‌ها باید در سیستم ثبت شده و مشخصات هر کالایی که به آن الصاق می‌شود بر روی حافظه تگ ذخیره شوند داده‌شود. اصطلاحا به این فرآیند، رجیستر می‌گویند. در مرحله بعد، با قرائت تگ‌های متصل به محصولات، جابه‌جایی در انبار و ثبت ورود و خروج به لوکیشن‌های مختلف بوسیله ریدرهای RFID انجام می‌شود.
شمارش و انبارگردانی هوشمند با استفاده از ریدر دستی RFID و با قدم زدن در انبار انجام می‌شود. علاوه‌براین، فرآیند کنترل کیفیت (QC) به صورت هوشمند و با ریدر دستی انجام می‌شود. در مرحله آخر، با عبور محموله از گیت RFID، ثبت خروج از انبار صورت گرفته و اطلاعات مرسوله در سیستم ثبت می‌شود و نوتیفیکیشن گزارشات به مدیر سازمان ارسال می‌شود.
جمع‌بندی
با توجه به اهمیتی که صنعت پتروشیمی برای کشور دارد و منابع نفت و گازی که در اختیار داریم، همگام شدن با تکنولوژی‌های روز دنیا، اهمیت بالایی دارد؛ استفاده از سیستم‌های سنتی دیگر کارایی سابق را ندارد و اتکا به این سیستم‌ها به مرور ما را از رقابت جهانی کنار خواهد زد.
اگر شما هم با چالش‌هایی در زمنیه کنترل و رهگیری انبار، مواد اولیه و یا دارایی‌های فیزیکی درگیر هستید و به دنبال راه‌حل جامعی هستید، با ما تماس بگیرید و مشاوره رایگان در خصوص بهینه‌سازی فرآیندهای خود دریافت کنید.
سوالات متداول در خصوص هوشمند سازی صنعت پتروشیمی
